หลายคนคงจะเคยได้ยินโรคชนิดหนึ่งที่มีชื่อว่า โรคสมาธิสั้น คงจะเข้าใจว่าเกิดในเฉพาะเด็กเท่านั้น รู้หรือไม่คะว่าผู้ใหญ่ก็สามารถพบได้เช่นกันค่ะ สำหรับผู้ใหญ่จะมีลักษณธก็คือ มีปัญหาเกี่ยวกับทางด้านอารมณ์ที่ขึ้นและลงอย่างรวดเร็ว มักจะมีปัญหาเกี่ยวกับการวางแผนที่ไม่สามารถจัดการกับเวลาได้เมื่อต้องทำงานที่มีกำหนดเวลา คือไม่สามารถทำงานตามเวลาที่กำหนดได้นั่นเอง วันนี้เราจะพาคุณมาทำความรู้จักกับ โรคสมาธิสั้นในผู้ใหญ่ พร้อมกับวิธีในการรับมือเพื่อช่วยบรรเทาโรคนี้กันค่ะ

โดยลักษณะที่สำคัญของคนที่เป็นโรคสมาธิสั้น คือ จะมีปัญหาเกี่ยวกับการวางแผน การแก้ไขปัญหา ไม่สามารถจัดการกับเวลาได้เมื่อต้องทำงานที่มีกำหนดเวลา ทำงานไม่เสร็จ เพราะมีความผิดปกติของสมองส่วนหน้าที่เกี่ยวข้องกับความคิด การวางแผน การบริหารจัดการชีวิตในเรื่องต่างๆ (Executive Functions-EF)

โรคสมาธิสั้น (Attention deficit hyperactivity disorder, ADHD) เป็นโรคที่เกิดจากสมองส่วนหน้า ซึ่งทำหน้าที่เกี่ยวกับการควบคุมสมาธิและพฤติกรรมมีการทำงานลดลง ทำให้มีปัญหากับการทำงานที่ต้องใช้สมาธิ อยู่นิ่งนานๆ ไม่ได้ โดยโรคนี้มักเกิดในวัยเด็ก แล้วเป็นต่อเนื่องไปจนถึงวัยผู้ใหญ่ แต่บางรายอาจพึ่งได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้ตอนโตแล้ว ผู้ใหญ่ที่เป็นโรคสมาธิสั้นมักมีอาการไม่ชัดเจนเหมือนกับในวัยเด็ก เนื่องจากมีอาการ hyperactivity ลดลง แต่หากไม่ได้รับการรักษา อาจส่งผลกระทบกับการดำเนินชีวิตและการทำงาน จนอาจพัฒนาไปสู่ปัญหากับบุคคลรอบข้างได้

อาการที่พบบ่อย “โรคสมาธิสั้นในผู้ใหญ่”
– วอกแวกง่าย ฟังอะไรจับใจความไม่ค่อยได้
– ทำงานไม่เสร็จทันเวลาที่กำหนด ขาดความสามารถในการบริหารจัดการเวลาที่ดี
– ทำงานผิดพลาดบ่อย หาอะไรไม่ค่อยเจอ
– ผัดวันประกันพรุ่ง มาสายเป็นประจำ
– หุนหันพลันแล่น ขาดความยับยั้งชั่งใจ ไม่คิดก่อนทำ ทำตามใจชอบ
– อารมณ์ขึ้นลงเร็ว โกรธง่าย หายเร็ว
– มีปัญหากับบุคคลรอบข้างบ่อย ๆ
– เบื่อง่าย คอยอะไรนาน ๆ ไม่ค่อยได้
– เครียด หงุดหงิดง่าย
– บางคนซึมเศร้า และวิตกกังวล นอนไม่หลับ

โรคสมาธิสั้นในผู้ใหญ่ มีสาเหตุมาจากอะไร?
สาเหตุของโรคสมาธิสั้นในผู้ใหญ่นั้นยังไม่ชัดเจน แต่โดยทั่วไปแล้ว ปัจจัยหลักที่ส่งผลให้เกิดโรคสมาธิสั้น ได้แก่
– ปัจจัยทางพันธุกรรม เช่น พ่อแม่ พี่น้อง เป็นโรคสมาธิสั้น หรือโรคทางจิตเวชอื่น ๆ
– ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม
– มารดามีประวัติสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ หรือใช้สารเสพติดระหว่างตั้งครรภ์
– เป็นเด็กทารกที่คลอดก่อนกำหนด มีน้ำหนักแรกคลอดน้อยกว่าปกติ
– ได้รับสารตะกั่วในวัยเด็ก

การวินิจฉัยโรคสมาธิสั้นในผู้ใหญ่
อาการของโรคสมาธิสั้นในผู้ใหญ่มักสังเกตได้ยาก และยังไม่มีเครื่องมือทดสอบโรคสมาธิสั้นในผู้ใหญ่โดยเฉพาะ ดังนั้นหากกำลังสงสัยว่าตัวคุณหรือคนใกล้ตัวเป็นโรคสมาธิสั้น ทางที่ดีที่สุดคือควรพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อประเมินโรค แพทย์จะซักประวัติจากผู้ป่วยและญาติ โดยใช้คำถามเจาะลึก ตัวอย่างเช่น
– การตรวจร่างกาย เพื่อแยกโรคที่อาจเป็นสาเหตุของอาการออกก่อน
– การรวบรวมข้อมูลจากประวัติผู้ป่วย ทั้งประวัติการรักษาและความเจ็บป่วยในอดีต ประวัติครอบครัว โดยแพทย์มักนึกถึงการเป็นโรคสมาธิสั้นในวัยเด็กและต่อเนื่องจนเป็นผู้ใหญ่ จึงมักมีคำถามเพื่อสอบถามอาการโรค สอบถามประวัติที่โรงเรียน เพื่อดูพฤติกรรมของโรคสมาธิสั้นของผู้ป่วยในวัยเด็ก พูดคุยกับผู้ปกครอง เพื่อประเมินพฤติกรรมของผู้ป่วยในวัยเด็ก
– คะแนน ADHD rating scales หรือ psychological tests เพื่อช่วยประเมินอาการและความรุนแรงของโรค

การรักษาโรคสมาธิสั้นในผู้ใหญ่ ทำอย่างไรได้บ้าง?
การรักษาโรคสมาธิสั้นในผู้ใหญ่ มีวิธีการรักษาเหมือนกับโรคสมาธิสั้นในเด็ก โดยต้องได้รับการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญหรือนักจิตวิทยา ทั้งด้านการใช้ยา การฝึกทักษะทางสังคม และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม

1.การรักษาด้วยยา โดยต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อได้รับยารักษาที่ถูกชนิดและขนาดยาเหมาะสมกับตัวผู้ป่วย ซึ่งยาที่ใช้ ได้แก่
– ยากลุ่มออกฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาท เช่น ยา Methylphenidate ถือเป็นยาหลักที่ใช้ในการรักษาโรคสมาธิสั้น
– ยากลุ่มไม่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาท เช่น ยา Atomoxetine ที่มักใช้ในกรณีผู้ป่วยไม่สามารถทนต่อผลข้างเคียงของยา Methylphenidate ได้
– ยากลุ่มอื่นๆ เช่น ยาต้านซึมเศร้า ยาคลายกังวล

2.การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมโดยนักจิตวิทยา การรักษาที่ดีคือการปรับพฤติกรรม ควรทำอย่างสม่ำเสมอเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถควบคุมตนเองให้ทำสิ่งต่างๆ ให้สำเร็จลุล่วงได้ และเรียนรู้ทักษะการฝึกอารมณ์ ทักษะทางสังคม เพื่อให้รู้จักสังเกตอารมณ์ของตนเองและผู้อื่น ลดปัญหาการทำงานกับเพื่อนร่วมงาน และสามารถทำงานในหน้าที่ของตนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่เกิดความเครียดจนเกินไป

3.การรักษาปัญหาทางจิตเวชอื่นๆ ร่วม ควรได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เนื่องจากผู้ป่วยโรคสมาธิสั้นมักเผชิญสภาวะจิตใจร่วม เช่น ปัญหาการเรียนรู้ วิตกกังวล อารมณ์เปลี่ยนแปลง ย้ำคิดย้ำทำ

ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเหล่านี้ ช่วยบรรเทาอาการสมาธิสั้น
– รู้จักสังเกตอารมณ์ของผู้อื่น รู้จักการรอคอย การรับฟัง เอาใจเขามาใส่ใจเรา
– ลดความใจร้อน หุนหันพลันแล่น เช่น การขับรถ ควรขับให้ช้าลง
– จัดตารางเวลาทั้งในการทำงานและการใช้ชีวิต มีการวางแผนไว้ล่วงหน้า
– จัดวางสิ่งของให้เป็นระเบียน
– ทำสิ่งที่ดีต่อตนเองและผู้อื่น เพื่อสร้างความภาคภูมิใจให้ตนเอง
– นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
– รับประทานอาหารที่เหมาะสม หลีกเลี่ยงอาหารประเภทน้ำตาลและคาเฟอีน
– หมั่นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

https://doodido.com